The Four Rooms of Change

The Four Rooms of Change® is een theorie over verandering. Dit model geeft inzicht in wat er gebeurt met mensen en organisaties in een veranderingsproces en hoe we dit proces kunnen beïnvloeden door verantwoordelijkheid te nemen voor onze emoties en ons handelen.

Het model werd eind jaren 1960 ontwikkeld door de Zweedse psycholoog Claes Janssen in het kader van zijn baanbrekende onderzoek naar de dynamiek van verandering. De Four Rooms – of ook wel de vier psychologische levenshoudingen genoemd – zijn Contentment (tevredenheid), Self-Censorship & Denial (zelfcensuur & ontkenning), Confusion & Conflict (verwarring & conflict) en Inspiration & Renewal (inspiratie & vernieuwing).

Toelichting model

Stel dat we onze veranderingservaring als een reis beschouwen dan moeten we ergens starten; dat is in de Contentment Room. We voelen ons goed, we zijn ontspannen, alles is onder controle en wat ons betreft mag dat zo blijven. Dan gebeurt er iets en er verandert wat in ons leven. Dit kan plotseling of heel geleidelijk gebeuren. Als dit plotseling is vallen we als gevolg van een belangrijke gebeurtenis, door wat Janssen het ‘valluik’ (‘trap door’) noemt.

Gaat het heel geleidelijk dan glijden we in de loop der tijd langzaam richting de volgende kamer: Denial Room. Ontkenning betekent dat we – hoewel we een vaag gevoel hebben dat er iets anders, of niet helemaal in orde is – er uitstekend in slagen onszelf voor te houden dat alles oké is. Wellicht proberen we uit alle macht positief te blijven of ‘zetten we een masker op’ om anderen te laten zien dat we heel relaxt zijn en alles onder controle hebben.

Vroeg of laat moeten we de feiten onder ogen zien en gaan we de volgende kamer in: de Confusion Room. Hier nemen uiteindelijk een aantal heftige emoties de overhand – angst, boosheid, verdriet, onzekerheid en een minderwaardigheidsgevoel komen veel voor. Dit is duidelijk geen prettige plek om lang te blijven en veel mensen zullen er onbewust vaak voor kiezen om terug te keren naar de vorige kamer, de kamer van ontkenning, in plaats van doelbewust hun reis te vervolgen. Maar we moeten ook verder…. Door onze angsten onder ogen te zien en de verwarring, de confrontatie en conflicten het hoofd te bieden kunnen we nieuwe hoop, inspiratie en nieuwe wegen vinden.

Als dat laatste lukt dan zijn we de Renewal Room binnengegaan. Ineens krijgen we het gevoel dat ‘alle puzzelstukjes in elkaar passen’, we hebben nieuwe energie en vinden de creatieve kracht om dingen te realiseren. Eindelijk is ons reisdoel in zicht en kunnen we de Contentment Room weer binnenstappen.

Wij gebruiken inmiddels in ons bedrijf iets andere woorden voor de verschillende kamers, de essentie is gebleven.

Waarom gebruiken wij dit model met veel succes?

We kunnen met het model van de Four of Change® een gemeenschappelijke taal creëren, zodat groepen en organisaties de interne dialoog kunnen aangaan, cruciale thema’s kunnen vaststellen en zo manieren vinden om daarmee om te gaan.

Waarom zou uw organisatie aan de slag moeten gaan met The Four Rooms of Change en de bijbehorende tools?

Hoewel allerlei bestaande theorieën op het oog vergelijkbaar zijn met The Four Rooms of Change, blijken ze bij nadere beschouwing op een aantal punten toch aanmerkelijk van elkaar te verschillen. De meeste bestaande theorieën worden geïllustreerd met een continuüm van pieken en dalen langs een X- en Y-as: iemand maakt een veranderingservaring en de bijbehorende emoties door tijdens een veranderingsperiode van onbepaalde duur. De Four Rooms of Change-theorie is gebaseerd op vier psychologische levenshoudingen en kan daarom betrouwbaar ‘gemeten’ worden. Het is een manier om het veranderingsklimaat binnen uw organisatie te peilen, een gemeenschappelijke taal te creëren, zodat groepen en organisaties de interne dialoog kunnen aangaan, cruciale thema’s vast kunnen stellen en manieren gaan vinden om daarmee om te gaan.

Het een uitstekend alternatief voor anonieme werknemersenquêtes, maar kan ook gebruikt worden voor kwaliteitsverbetering en ter verduidelijking van de betekenis van onderzoeksgegevens die u al verzameld hebt. Bovendien zet het mensen aan om in actie te komen.

Een tweede belangrijk voordeel van de Four Rooms of Change-theorie is de flexibiliteit ervan. Ze heeft betrekking op ons als persoon, maar is ook toepasbaar op teams, groepen en de organisatie als geheel. Misschien wel het belangrijkste leermoment voor veel groepen en vooral voor teams van managers is het feit dat personen en groepen binnen een en dezelfde organisatie tegelijkertijd vanuit verschillende kamers kunnen opereren. Groepen bouwen samen op basis van hun eigen persoonlijke ervaringen de theorie samen met ons op en worden zich zo bewust van wat zij zelf moeten doen om in beweging te komen.

Voor wie nog meer dieper op het model wil ingaan, kan The Four Rooms of Change ook inzichtelijk maken hoe individuele (psychologische ) voorkeuren van mensen vaak naar bepaalde psychologische kamers of levenshoudingen trekken. Niet alleen kunnen deze kenmerken in het dagelijks leven worden waargenomen als significante verschillen tussen mensen, ze kunnen ook daadwerkelijk gemeten en voorspeld worden. En ze vormden het concrete uitgangspunt voor het onderzoek van Claes Janssen in de jaren 1960 en 1970. Geen enkele andere theorie maakt gebruik van deze individuele verschillen.

Een telkens terugkerende reactie onder de huidige gebruikers en managers met betrekking tot de Four Rooms of Change-theorie en de bijbehorende tools in een zakelijke context is: ‘Het werkt!’

Kortom, bent u op zoek naar een theorie, model of hulpmiddelen om personen, groepen, organisatie of sociale stelsels de energie en het initiatief voor verandering te geven? Probeer dan The Four Rooms of Change.

Angela Scaffidi, Partner and Change practice lead, geeft een overzicht van Claess Janssen’s Four Rooms of Change® methode.

Interesse of behoefte aan meer informatie?

Neem gerust contact met ons, wij vertellen u graag meer over dit model.
Bel met Judith van der Hoorn 06 20422731 of stuur een mail naar jvdh@tweeofmeer.nl.

Over A&L Partners in Zweden

Wij hebben de licentie voor het model de Four Rooms of Change® verkregen in Zweden bij A&L Partners AB. Dit is het consultancybureau dat, in samenwerking met Claes Janssen, de wereld laat kennismaken met The Four Rooms of Change. Zij hebben klanten in alle geledingen van de samenleving, binnen allerlei bedrijven en sectoren, in grote en kleine sociale stelsels en in vrijwel alle uithoeken van de wereld – van Zuid-Afrika in het zuiden tot Canada in het noorden, en van Los Angeles en San Francisco in het westen tot Nepal, Georgië, Israël en India in het oosten.

Over de grondlegger Claes Janssen

Claes F. Janssen is een befaamde Zweedse psycholoog, schrijver en hoofddocent aan de universiteit van Stockholm. Zelf beschrijft Claes The Four Rooms of Change als volgt:

The Four Rooms of Change is een psychologische theorie die verandering beschrijft als een beweging door vier psychologische stadia of rooms (kamers). Bij elke verandering bewegen we ons van Contentment (tevredenheid), die we kwijtraken, via een periode van Denial (ontkenning), waarin we het oude verdedigen, naar Confusion (verwarring), die eindigt wanneer we het oude, dat we moeten opgeven, ook daadwerkelijk loslaten. Dat loslaten vormt het keerpunt, waarna we openstaan voor de mogelijkheden, het nieuwe, en verder kunnen gaan richting Renewal (vernieuwing).

Het werk van Claes werd met name bekend dankzij zijn banden met Marvin R. Weisbord, die de Future Search Conference, waarvan hij inmiddels de belangrijkste facilitator is, beschrijft als een reis door deze kamers. Marvin publiceerde The Four Rooms of Change in zijn boek Productive Workplaces en de samenwerking duurt nog altijd voort.

The Four Rooms of Change is ook bekend onder de namen ‘The Four Roomed Apartment’ en ‘The Change House’. Het werk van Claes is op grote schaal gepubliceerd in het Zweeds en in het Engels.

Onze methodes en bronnen

Wij passen toe wat nodig is. Wij hebben een eclectische gereedschapskist en putten hieruit vanuit onze ervaring. De volgende instrumenten en bronnen zijn aanwezig in ons werk: